System odniesień przestrzennych, poprzez uwzględnienie przyjętych dla określonego obszaru, powiązanych ze sobą pod względem logicznym, układów odniesienia (zestawu określonych parametrów), modeli geoidy (teoretycznej powierzchni równego potencjału), układów współrzędnych oraz dwuwymiarowych odwzorowań kartograficznych, służy określaniu położenia obiektów i zjawisk, zachodzących w świecie rzeczywistym. Stanowi on zbiór wytycznych, niezbędnych do zdefiniowania takich parametrów jak początek, skala i orientacja osi oraz do określenia ich zmienności w czasie.
Powszechnie uznanymi systemami odniesień przestrzennych są: globalny (międzynarodowy) ziemski system odniesienia – International Terrestrial Reference System (ITRS), realizowany poprzez uogólnianie współrzędnych i prędkości stacji w oparciu o obserwacje ULBI, GPS, LLR i SCR, europejski ziemski system odniesienia – European Terrestrial Reference Systerm (ETRS), stanowiący jednolity geodezyjny układ odniesienia dla całej Europy, opierający się o pomiary GPS, a także regionalne systemy odniesienia przestrzennego, dostosowane do powyższych.
Obowiązujący w naszym kraju, na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z 2012 roku*, państwowy system odniesień przestrzennych (PSOP), wskazuje przyjęte w Polsce, przede wszystkim w pracach kartograficznych, geodezyjnych i w systemach informacji przestrzennej, geodezyjne układy współrzędnych płaskich (X,Y) oraz współrzędnych wysokości (H). Obejmuje on:
- geodezyjne układy odniesienia, zgodne z europejskim ziemskim systemem odniesienia (ETRS89),
- układy wysokościowe, zgodne z Europejskim ziemskim systemem wysokościowym (EVRS),
- układy współrzędnych geocentrycznych kartezjańskich (X,Y,Z), geocentrycznych geodezyjnych (GRS80h) i geodezyjnych (GRS80H),
- układy współrzędnych płaskich prostokątnych, tj. PL-LAEA ustalane na podstawie teorii azymutalnego równopowierzchniowego odwzorowania Lamberta, PL-LCC ustalane na podstawie teorii stożkowego równokątnego odwzorowania Lamberta, PL-UTM ustalane na podstawie torii odwzorowania poprzecznego Merkatora oraz PL-2000 i PL-1992, ustalane w oparciu o teorię odwzorowania Gaussa-Krügera.
Państwowy system odniesień przestrzennych ma zastosowanie między innymi w analizie przestrzennej i sprawozdawczości na poziomie ogólnoeuropejskim (PL-LAEA), opracowywaniu map w skali 1:500 000 i mniejszych (PL-LCC), wydawaniu standardowych opracowań kartograficznych w skalach od 1:10 000 do 1:250 000, map morskich i innych, przeznaczonych na potrzeby bezpieczeństwa i obronności kraju (PL-UTM), wykonywaniu map ewidencyjnych i zasadniczych w skalach powyżej 1:10 000 (PL-2000) oraz wykonywaniu opracowań niestandardowych (PL-1992).
_______________________________
*Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 października 2012 roku w sprawie państwowego systemu odniesień przestrzennych (Dz.U. 2012 poz. 1247).