Historia kartografii

Niegdyś wyruszając w podróż każdy posiadał przy sobie mapę danego terenu. Dziś w dobie internetu i urządzeń nawigacyjnych, tradycyjne drukowane mapy odeszły w zapomnienie. Można je spotkać na stoiskach czy w sklepach bardziej w roli pamiątki niż niezbędnej wyprawki. Jednak mimo to mapy stanowią ważny element współczesnej cywilizacji. Dziedziną nauki, która zajmuje się właśnie mapami, atlasami jest kartografia. Pod tym terminem kryje się wszystko związane z samymi mapami, ich przygotowywaniem, dystrybucją oraz użytkowaniem, teorią map, a także z globusami, atlasami i innymi produktami tego typu.

Kartografia należy do dyscyplin nauk technicznych. Zgodnie z definicją Brytyjskiego Towarzystwa Kartograficznego jest to “nauka, sztuka i technologia sporządzania map oraz ich badanie jako dokumentów nauki i dzieł sztuki”. Historię kartografii można podzielić na trzy etapy:

1. Pierwszy dotyczy okresu od czasów antycznych aż do renesansu.
2. Silny rozwój kartografii nastąpił od połowy XVI wieku aż do zakończenia II wojny światowej.
3. Natomiast od połowy XX wieku trwa kolejny okres w historii kartografii związany z rozwojem technologicznym. Teraz bowiem wszystkie niezbędne parametry kartograficzne przenoszone są do komputera, gdzie w mgnieniu oka można odszukać daną trasę.

Jednakże pierwsze mapy istniały już w starożytności. Tworzono je, aby lepiej poznać bardzo rozległe ówczesne cywilizacje. Najpierw opracowania kartograficzne pojawiły się Chinach, Egipcie oraz w Grecji, a następnie także na Bliskim Wschodzie i w starożytnym Rzymie. Autorem pierwszej mapy był najprawdopodobniej Anaksymandr z Miletu. Rozwój kartografii ściśle związany były z wyprawami wojennymi, podczas których często zawodziły przekazywane ustnie komunikaty. Mając przygotowaną mapę znacznie łatwiej było pokonać wroga.

Kolejnym ważnym okresem w rozwoju kartografii była druga połowa XIV wieku. Wówczas upowszechniły się techniki żeglarskie, jednak bez dokładnych map podróżowanie po morzach i oceanach było niewykonalne. Kupcy wyruszali w niezwykłe, odległe wyprawy, aby sprzedać swój towar i potrzebowali dokładnych danych. Natomiast od XVI wieku rozpoczął się okres wielkich odkryć geograficznych, co zaowocowało powstaniem pierwszych bardzo szczegółowych map całego świata.

Kolejny etap rozwoju kartografii rozpoczął się w połowie XX wieku wraz z rewolucją technologiczną. Do tworzenia współczesnych map wykorzystuje się zdjęcia satelitarne, które precyzyjnie określają położenie każdego punktu na ziemi. Kartografowie co roku uzupełniają mapy świata o kolejne ważne miejsca, doprecyzowując dostępne już materiały i opracowania kartograficzne. Ponadto kartografia zajmuje się przygotowywaniem uproszczonych wersji map świata, które używane są np. w samochodach lub dotyczą wyłącznie rozmieszczania surowców w różnych regionach świata.